Reizen naar landen met een laag besmettingsniveau (de landen met de gele en groene kleurcode) is weer mogelijk. Dit roept arbeidsrechtelijke vragen op. Want hoe zit het met de wettelijke vakantiedagen? En voor wie komt het loonrisico bij kleurcode oranje?

(Verval van) vakantiedagen

In het arbeidsrecht kennen we het onderscheid tussen de wettelijke en de bovenwettelijke vakantiedagen. Per jaar heeft een werknemer wettelijk recht op vier keer de overeengekomen arbeidsuren per week. Werkt een werknemer 40 uur per week, dan heeft de werknemer dus recht op twintig vakantiedagen. Vaak komen werkgevers en werknemers daar bovenop nog extra (de zogenoemde bovenwettelijke) vakantiedagen overeen. Is een werknemer daadwerkelijk in de gelegenheid gesteld om zijn vakantiedagen op te nemen en heeft de werkgever de werknemer gewezen op de gevolgen bij het niet-opnemen van zijn vakantiedagen, dan vervallen de wettelijke vakantiedagen zes maanden na het jaar waarin ze zijn opgebouwd. De bovenwettelijke vakantiedagen verjaren na vijf jaren na het jaar waarin ze zijn opgebouwd.

Geen corona-invloed

De coronapandemie heeft in beginsel géén invloed op de vervaltermijn van de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen. Dat betekent dat indien de werknemer nog wettelijke vakantiedagen had die in 2020 zijn opgebouwd, deze per 1 juli 2021 zijn vervallen. Het feit dat de werknemer niet op vakantie naar het buitenland kon, doet daar niets aan af. Als de werknemer, zoals hiervoor aangegeven, in de gelegenheid is gesteld om zijn vakantiedagen op te nemen, en is gewezen op de gevolgen bij het niet-opnemen van zijn vakantiedagen, dan zijn resterende wettelijke vakantiedagen per 1 juli 2021 komen te vervallen. Voor de bovenwettelijke vakantiedagen die in 2020 zijn opgebouwd geldt dat deze pas per 1 januari 2026 zullen verjaren. Het is mogelijk om afwijkende afspraken te maken over het vervallen van de wettelijke vakantiedagen, maar een werkgever is daartoe niet verplicht.

Loonrisico bij thuisquarantaine

Kan een werknemer de overeengekomen arbeid niet verrichten dan geldt sinds 1 januari 2020 dat hij recht heeft op loon, tenzij het niet verrichten van de arbeid voor rekening van de werknemer behoort te komen. Gaat een werknemer op vakantie naar een land met een oranje kleurcode óf is een werknemer op vakantie en verschiet de kleurcode tijdens zijn vakantie naar oranje, dan is hij bij terugkomst verplicht tien dagen in quarantaine te gaan, ook als hij al is gevaccineerd. Als een werknemer tijdens zijn thuisquarantaine kan thuiswerken, dan doet zich geen probleem voor. De werknemer kan dan immers zijn overeengekomen arbeid blijven verrichten. Dit is anders indien een werknemer niet kan thuiswerken en hij gedurende zijn thuisquarantaine dus niet in staat is de overeengekomen arbeid te verrichten. Het is dan de vraag of dit niet-werken voor risico van de werknemer komt en hij derhalve geen recht heeft op loon, of dat het niet-werken voor risico van de werkgever komt en deze verplicht is het loon door te betalen.

Ontslag op staande voet

In de literatuur leidt deze vraag tot verdeeldheid en ook in de rechtspraak is hier nog geen eenduidig antwoord op te vinden. Wel verscheen er op 1 april 2021 een uitspraak van de Rechtbank Limburg waaruit het een en ander valt af te leiden. In deze zaak hield een ontslag op staande voet stand nadat een werknemer die meerdere officiële waarschuwingen had ontvangen dat hij zich geen misstap meer kon veroorloven, ondanks een verbod van de werkgever toch afreisde naar Polen waar op dat moment code oranje gold. Met name de omstandigheden dat de werkgever de werknemer van tevoren schriftelijk duidelijk had gewezen op de gevolgen bij het afreizen naar Polen, en de werkgever een zwaarwegend bedrijfsbelang had om werknemer niet toe te staan naar Polen af te reizen nu werknemer zijn functie niet via thuiswerken kon vervullen, hebben tot dit oordeel van de kantonrechter geleid.

Welbewust akkoord

Mede gelet op deze uitspraak is het verdedigbaar dat het loonrisico in voornoemd vraagstuk voor rekening van de werknemer behoort te komen, mits de werkgever hieromtrent van tevoren duidelijke schriftelijke instructies aan de werknemer(s) heeft verschaft. In dat geval is de werknemer gewezen op de gevolgen en gaat hij welbewust akkoord met het loonrisico bij kleurcode oranje. Wel is het zo dat op het moment van verschijnen van deze nieuwsbrief de kleurcodes in veel landen naar geel of zelfs groen zijn bijgesteld. De werknemer kan dan dus in principe in goed vertrouwen naar deze landen op vakantie. Het verschieten van de kleurcode tijdens de vakantie naar oranje of zelfs rood, maakt dan weer dat quarantaine verplicht is bij thuiskomst.

Conclusie

Nu 1 juli is verstreken dienen werkgevers en werknemers zich bewust te zijn van het eventueel vervallen zijn van de opgebouwde wettelijke vakantiedagen. Is een werknemer na een genoten vakantie waar kleurcode oranje gold niet in staat zijn overeengekomen arbeid te verrichten, dan kan hij mogelijk zijn loonaanspraak verliezen. Dat geldt alleen indien hij van tevoren duidelijk en schriftelijk is gewezen op de eventuele gevolgen.

Ons advies is om het niet aan te laten komen op discussies, maar de gevolgen van het reizen naar het buitenland (zeker naar hoog risicogebieden) voor werknemers goed vast te leggen in vakantiebeleid en dit duidelijk te communiceren. Desgewenst assisteren wij u graag bij het opstellen van vakantiebeleid en alle vragen die daarbij opkomen. Hiervoor kunt u contact opnemen met Bart de Vroe (06-20366243) of Puck Keurentjes (06-12860380).

Dit artikel is gepubliceerd in de Nieuwsbrief Vestius van juli 2021

Terug naar overzicht